Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò được các nhà khoa học trong nước và quốc tế đánh giá là khu vực có quần thể sinh vật với nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm, nhiều loài nằm trong sách đỏ Việt Nam. Hơn nữa, Khu Bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò còn được biết đến với các quần thể rừng trên núi đá vôi còn sót lại ở khu vực miền Bắc Việt Nam với quần thể thông Pà Cò và các loài cây lá kim như: Pơ mu, tuế núi đá, dẻ tùng, thông đỏ bắc, thông tre lá ngắn… Những năm gần đây, các chủ homestay của xã Hang Kia và Pà Cò đã phối hợp với Ban Quản lý Khu bảo tồn để tổ chức đưa các đoàn khách khám phá rừng tự nhiên, trải nghiệm, quan sát động, thực vật hoang dã.  

Rừng tự nhiên tại Khu Bảo tồn Hang Kia – Pà Cò.

Khu Bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò có tổng diện tích 5.252,98 ha. Toàn bộ diện tích rừng Khu Bảo tồn nằm trên địa giới hành chính thuộc 8 xã của huyện Mai Châu. Trong đó, diện tích chủ yếu nằm ở 3 xã: Hang Kia, Pà Cò, Tân Sơn; phần còn lại nằm ở 5 xã, gồm: Cun Pheo, Bao La, Piềng Vế, Nà Mèo, Đồng Bảng. Khu BTTN được chia làm 3 phân khu: Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt với diện tích 2.251,96 ha; phân khu phục hồi sinh thái 2.953,28 ha; phân khu hành chính dịch vụ 47,74 ha. Ngoài ra, Khu Bảo tồn thirn nhiên Hang Kia - Pà Cò còn có gần 5.000 ha vùng đệm. Trong đó, vùng đệm ngoài có tổng diện tích 4.413,57 ha; vùng đệm trong 525,22 ha.

Cảnh đẹp khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò

Khu Bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò hiện hữu những vẻ đẹp dân dã, bình dị của một vùng đất mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc Mông. Người Mông nơi đây giữ được phong tục, tập quán riêng độc đáo, những lễ hội, những bộ trang phục truyền thống, những nhạc cụ, điệu múa, bài ca gắn liền với đời sống tinh thần của dân tộc mình. Bà con khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch cộng đồng, đưa các đoàn khách khám phá rừng tự nhiên. Vì vậy, để bảo vệ tốt tài nguyên rừng, Ban Quản lý Khu bảo tồn phối hợp chặt với các hộ sống gần cửa rừng để quản lý, bảo vệ rừng cũng như bảo vệ sự đa dạng sinh học trong khu bảo tồn. Chủ homestay đề ra quy định đối với du khách khi khám phá khu bảo tồn như tuyệt đối không được vứt rác bừa bãi, khuyến khích mọi người có ý thức giữ gìn cảnh quan môi trường. Bất kỳ ai có hành vi xâm hại, dù chỉ lấy một cành hoa, hay một cây phong lan từ trên núi xuống, đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của khu du lịch. 

Hoạt động du lịch, trong đó có du lịch leo núi, khám phá thiên nhiên đang góp phần làm thay đổi bức tranh vùng cao Hang Kia - Pà Cò. Du lịch phát triển góp phần giúp người dân bản địa nâng cao nhận thức, chuyển dần từ làm nông nghiệp sang phát triển du lịch, dịch vụ, có ý thức bảo vệ tài nguyên, môi trường sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc để thu hút du khách. Qua đó đã tạo sinh kế cho người dân xung quanh, đặc biệt là những người dân ở “vùng đệm” góp phần cải thiện đời sống người dân, đảm bảo an ninh trật tự địa bàn vùng đó.

Thu Thủy